Damak dudak yarıklığı, bebeğin anne karnında gelişimi sırasında 8 – 12. haftalarda görülebilecek gelişim bozukluklarına bağlı olarak ortaya çıkan bir anomalidir. En sık görülen major anomalilerden biridir, Görülme sıklığı 700 - 1000 canlı doğumda bir, CL(+-)P görülme insidansı çeşitli ırklara göre değişiklik gösterir, Türkiye’de CL(+-)P görülme insidansı binde 0,95 tir, Erkeklerde görülme sıklığı daha fazladır. Damak- Dudak yarıklarında kaltımsal ve çevresel etkilerden söz etmek mümkündür. Dudak yarıklarının sınıflandırması; Unilateral Inkomplet Dudak Yarıklığı, Bilateral Inkomplet Dudak Yarıklığı, Unilateral Komplet Dudak Yarıklığı ve Bilateral Komplet Dudak Yarıklığıdır. Damak yarıklığı sınıflaması ise Komplet, Inkomplet ve Submukoz damak yarıklarıdır.

Yarık damaklı çocukların gelişimsel ve/ veya telafi edici  sesletim ya da fonolojik bozuklukları olabilir (Bzoch,1997; Lynch, 1986). Yarık damaklı çocuklarda gelişimsel dil konuşma geriliği özellikleri yarık damağı olmayan çocuklarla aynı; ancak görülme sıklığı daha fazladır(Schonweiler, Schonweiler,Schmelzeisen, and Ptok, 1995; Trost-Cardomone, 1990a). Bu açıdan gelişimsel geriliği olan çocukların sesletim ve sesbilgisel becerileri, normal gelişim göstern çocukların sesletim ve sesbilgisel becerileriyle benzerlik göstermektedir. Nasıl ki dil ve konuşma geriliği olan çocuklar, ünsüz öbeklerinin atıyorsa, yarık damaklı çocuklar da atlama ve yer değiştirme işlemleri yapmaktadır. Telafi edici hatalar, yetersiz velofaringeal kapanma, yarık ya da sert damaklara ilişkin sorunlar gibi artikülasyon yerine/organına ait hatalardır (Witzel, 1995). Bu hatalar ‘telafi edici düzenlenmeler’ olarak da anılmaktadır (Morley, 1970).  Bu tür seslerin yerini değiştirme ya da biçimini bozma, daha arkada ve vokal tractın altında dilin arka pozisyonunda vokal foldların titreşiminden, aritenoid kartilajın ve epiglotisin anormal pozisyonundan kaynaklanır. Velofaringeal kapalılığa bağlı sorunlarda bu hatalar telafi edici hatalar olarak düşünülebilir. Ancak telafi edici hatalar, her zaman velofaringeal yetersizliğin sonucu değildir. Velofaringeal yetersizlik, bazı seslerin üretimi sırasında, velofaringeal valfın kısıtlı hareketlerine bağlı olan artikülasyondan kaynaklanır.

Her nekadar yarık damaklı çocuklarda belirli ses üretimindeki zorluklar bilinse de bu sorunlar tamamen sesletime bağlantılı olmayabilir. Literatürde, yarık damaklı çocukların, kendi dil sistemlerindeki sesleri organize etmede de zorluk çektiklerine dair bulgular yer almaktadır ki bu durum, bu çocukların sesbilgisel bozukluğa da sahip olabileceğinin bir göstergesidir (Broen and Moller, 1993; Chapman, 1993; Chapman and Hardin 1992; Estrem and Broen ,1989) . Fonolojik gelişimdeki gecikmelere, son ünsüzün düşürülmesi, hece yitimi ve artlaştırma gibi hatalar örnek teşkil edebilir.